Co przedsiębiorcy powinni wiedzieć o JPK?

/ Podatki / By

Co przedsiębiorcy powinni wiedzieć o JPK?

Każdy, kto prowadzi działalność gospodarczą, ale również zwykli podatnicy nie mogą się oprzeć wrażeniu, że coraz częściej słychać najróżniejsze głosy dotyczące różnych zmian w przepisach podatkowych i nie tylko. Żyjemy obecnie w Polsce i w Europie w dobie sporych przemian organizacyjnych, także jeżeli chodzi o przepisy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jedną ze sporych zmian było wdrożenie JPK, czyli Jednolitego Pliku Kontrolnego.

Dlaczego ustawodawca się na to zdecydował? Przyczyną były starania o to, aby bardziej usprawnić funkcjonowanie organów podatkowych. Poza tym chodziło także o przekazywanie do urzędu podatkowego danych elektronicznych ustandaryzowanych. Te czynności zaś miały wpłynąć na usprawnienie i przyspieszenie realizacji czynności kontrolnych i sprawdzających. JPK ma także pomagać w identyfikowaniu wszelkich nieprawidłowości, jeśli chodzi o rozliczenia podatku VAT.

Czy JPK to polski wynalazek?

Okazuje się, że jednolity plik kontrolny wcale nie jest nowym, a tym bardziej polskim wynalazkiem. O wiele wcześniej aniżeli w naszym kraju wprowadzono obowiązek przekazywania takich sprawozdań w państwach takich, chociażby jak: Austria, Niemcy, Francja czy Portugalia. Głównym celem jest walka z uchylaniem się od płacenia podatków, co przecież zawsze było przedmiotem zainteresowania zorganizowanych grup przestępczych. Podstawowym atrybutem jest więc uszczelnienie systemu podatkowego.

Jakie są bezpośrednie korzyści ze stosowania JPK?

Statystyki zresztą przemawiają same za siebie. Okazuje się, że już w pierwszym półroczu 2018 roku urzędnicy Ministerstwa Finansów zidentyfikowali właśnie dzięki JPK 50 tys. faktur, które były wystawione przez ponad 50 tys. firm, które nie zarejestrowały się do VAT. Natomiast w 2019 roku liczba uszczupleń VAT, którą wykryto, powiększyła się czterokrotnie w stosunku do roku poprzedniego. W efekcie potencjalne straty wyniosły niemal 584 miliony złotych. Dzięki JPK urzędnicy mogli natychmiast zareagować i zablokować pieniądze na kontach, które były wykorzystywane przez grające nieuczciwie podmioty gospodarcze.

JPK, czyli w praktyce co?

Od strony prawnej i czysto praktycznej geneza powstania takich plików kontrolnych wydaje się więc oczywista. Czym jednak formalnie JPK charakteryzuje się? JPK – Jednolity Plik Kontrolny, który jest także określeniem występującym w języku angielskim – SAF-T (Standard Audit File-Tax) to po prostu ustandaryzowany zbiór danych. Jest on generowany z systemów informatycznych, które wspierają księgowość przedsiębiorców. Dotyczy to tych wszystkich firm, które mają obowiązek rozliczać podatek od towarów i usług, czyli VAT. Warto też zauważyć, że szczególnego znaczenia będzie nabierać JPK w kontekście tzw. kontroli krzyżowych. Wówczas to urzędnicy sprawdzają przedsiębiorców, a także jego kontrahentów.

W jakim formacie występuje JPK?

Dla usprawnienia działania takich rozwiązań przez Ministerstwo Finansów opracowana została struktura logiczna tych plików. Jest ona prezentowana w formacie XML. Otwierając takie pliki, znaleźć możemy pozycje, które dotyczą operacji gospodarczych konkretnego podatnika w danym miesiącu. Koniecznie też należy pamiętać, że JPK będzie tylko wtedy prawidłowym dokumentem, jeżeli zaprezentowane będą właśnie wszystkie te dane, które są zgodne z opracowanym przez resort finansów szablonem.

Wielu inwestorów zastanawia się także nad tym, po co w zasadzie jest taka standaryzacja i dlaczego nie ma tu dowolności w wykorzystywaniu plików? Standard jest jednak bardzo ważny, ponieważ dzięki temu każdy przedsiębiorca bez względu na to, jaki będzie wykorzystywać system oraz oprogramowanie wysyła do Ministerstwa Finansów plik, który jest sformatowany dokładnie według wymogów. Dzięki temu potem porównywanie danych i ich zestawienie z informacją, która została pozyskana od innych kontrahentów, realizowane jest automatycznie.

Jakie wyróżniamy rodzaje jednolitych plików kontrolnych?

Urzędnicy i specjaliści opracowujący takie rozwiązanie brali naturalnie pod uwagę różnorodność firm i ich zakres działania. Dlatego przygotowano logiczne struktury dotyczące JPK w takich obszarach jak:

  • ewidencja zakupu i sprzedaży – JPK VAT;
  • faktury vat – JPK FA;
  • księgi rachunkowe – JPK KR;
  • magazyny – JPK MAG;
  • podatkowe księgi przychodów i rozchodów – JPK PKPIR;
  • ewidencje przychodów – JPK EWP.

Jak widać, pliki są dopasowane do niemal każdej sytuacji gospodarczej. Dlatego warto jeszcze przypomnieć, że obowiązek sporządzenia JPK spoczywa na wszystkich czynnych podatnikach VAT. Obowiązek spoczywa na mikroprzedsiębiorstwach, ale także bardzo dużych firmach.

Jakie są zalety z rozliczania JPK?

Polscy przedsiębiorcy mają pewien nawyk, jak wspomnieliśmy, narzekania na nowe i dodatkowe przepisy. Tymczasem nie zawsze zwracamy uwagę na to, że niektóre z nowych obowiązków mogą być bardzo korzystne dla firm i podatników. Oczywiście w pewnym sensie, jest to pewien dodatkowy obowiązek. Nie da się ukryć, że wprowadzenie JPK będzie generować jeszcze wiele kontrowersji i emocji. Gdy więc słyszymy o korzyściach, to najczęściej wskazuje się tu samą administrację, czyli po prostu urzędników, którzy mają realizację kontroli bardziej ułatwioną. Dobrą wiadomością jest jednak ta, że może to być także dobre dla samych podatników.

Przede wszystkim zwróćmy uwagę, że dzięki JPK zapewnione mamy przekazywanie dokumentów do skarbówki. Przesyłanie plików przez internet jest po prostu szybsze i łatwiejsze i w konsekwencji, efektywniejsze. Poza tym pliki przecież są generowane przez programy księgowe automatycznie. Mogą też być bezpośrednio przesyłane na serwery Ministerstwa Finansów.

Kolejnym ważnym atutem jest uniknięcie potencjalnych kontroli, które są przeprowadzane losowo. Jeżeli bowiem przedsiębiorca przekazuje JPK i w elektronicznym dokumencie nie ma błędów, a także niezgodności, to nie musimy się obawiać kontroli i postępowania sprawdzającego. Urzędnicy z reguły koncentrują się na takich firmach, gdzie występują podejrzane transakcje lub wykryto jakieś nieprawidłowości.